سجع متوازیسجع متوازی به معنای اتفاق فواصل در وزن و قافیه، و عدم مقابله بین هر کلمه و قرینه آن در وزن و قافیه است. ۱ - تعریفدر علم بدیع ، برای سجع - و همچنین فواصل- اقسامی برشمرده‌اند. یکی از این اقسام، سجع متوازی است. در سجع متوازی، دو فاصله به لحاظ وزن و قافیه همسان‌اند ولی میان هر کلمه و قرینه آن مقابله در وزن و قافیه وجود ندارد. به عبارت دیگر، سجع متوازی عبارت است از موزون و متماثل بودن واژه‌های آخر جمله‌ها، هم از لحاظ وزن (هجا) و هم از لحاظ «روی» (حرف اصلی آخر واژه)؛ مانند: آباد- آزاد، دلیر-کویر. در قرآن این نوع سجع فراوان به چشم می‌خورد. ۲ - مثال‌های قرآنی(فیها سرر مرفوعة (واکواب موضوعة)). (والتوراة والانجیل (ورسولا الی بنی اسرائیل)). (فی سدر مخضود (و طلح منضود)). (و الشمس و ضحاها (و القمر اذا تلاها) و النهار اذا جلاها (و اللیل اذا یغشاها) و السماء و ما بناها (و الارض و ما طحاها) و نفس و ما سواها (فالهمها فجورها و تقواها)). (نحن اقرب الیه من حبل الورید (اذ یتلقی المتلقیان عن الیمین و عن الشمال قعید) ما یلفظ من قول الا لدیه رقیب عتید (و جاءت سکرة الموت بالحق ذلک ما کنت منه تحید) و نفخ فی الصور ذلک یوم الوعید (و جاءت کل نفس معها سائق و شهید)). ۳ - پانویس۴ - منبعفرهنگ نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «سجع متوازی». |